Filtry cząstek stałych stanowią jeden z elementów układu wydechowego pojazdów z silnikami wysokoprężnymi, mających na celu ograniczenie emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Ich priorytetowym celem jest zatrzymywanie cząstek sadzy powstających w trakcie spalania paliwa, co w założeniu ma przyczyniać się do poprawy jakości powietrza i zmniejszenia negatywnego wpływu transportu na środowisko. Filtr DPF działa poprzez mechaniczne wychwytywanie cząstek, które następnie ulegają okresowemu wypalaniu w procesie zwanym regeneracją, co pozwala na zachowanie jego zdolności filtracyjnych.
W praktyce znaczy to, że pojazdy wyposażone w takie rozwiązania wymagają odpowiednich procedur eksploatacyjnych, w tym utrzymania określonych warunków pracy silnika, by proces wypalania sadzy przebiegał prawidłowo.
Z punktu widzenia konstrukcji filtr DPF składa się z porowatego wkładu ceramicznego albo metalowego, który projektuje przestrzeń umożliwiającą zatrzymywanie cząstek stałych przy jednoczesnym przepływie spalin. Porowata struktura zapewnia dużą powierzchnię kontaktu, co ułatwia skuteczne wyłapywanie zanieczyszczeń, a równocześnie nie sprawia nadmiernego oporu przepływu spalin. W przypadku nagromadzenia zbyt dużej ilości sadzy filtr wymaga regeneracji, która może mieć charakter pasywny albo aktywny. Regeneracja pasywna zachodzi naturalnie w trakcie normalnej pracy pojazdu przy odpowiednich parametrach temperatury spalin, jednak regeneracja aktywna wymaga dodatkowego dostarczenia energii cieplnej albo zmiany parametrów pracy silnika, co pozwala na spalenie nagromadzonych cząstek.
W praktyce eksploatacja aut z filtrami DPF wiąże się z koniecznością monitorowania stanu układu i ewentualnego serwisowania filtrów w sytuacji ich zapchania albo uszkodzenia. Regularne kontrole mogą obejmować analizę ciśnienia w filtrze, diagnostykę komputerową czy ocenę użyteczności regeneracji. W przypadku wystąpienia nieprawidłowości niezbędne jest podjęcie działań mających na celu przywrócenie prawidłowej funkcji filtra, ponieważ zanieczyszczony lub niesprawny DPF może prowadzić do wzrostu oporów przepływu spalin, a w konsekwencji do zmniejszenia wydajności silnika i zwiększenia emisji zanieczyszczeń.
Znaczenie filtrów DPF w innowacyjnych pojazdach nie ogranicza się jedynie do kwestii ochrony środowiska, ale obejmuje także aspekty techniczne związane z eksploatacją silnika. Filtr wpływa na charakterystykę pracy układu wydechowego, w tym na ciśnienie spalin i temperaturę spalin, co ma istotne znaczenie dla efektywności spalania i trwałości podzespołów silnika. W związku z tym projektowanie i dobieranie filtrów DPF jest ściśle związane z parametrami silnika i układu wydechowego, a jego właściwe funkcjonowanie wymaga uwzględnienia wielu czynników technicznych w codziennej eksploatacji pojazdu.
Zobacz również: demontaż dpf Łódź.
