Procesy metrologiczne odgrywają ważną rolę w wielu gałęziach przemysłu, nauki oraz w zwyczajnym funkcjonowaniu laboratoriów i zakładów produkcyjnych. Pomiary są fundamentem do kontrolowania jakości, badania zgodności z standardami a także zapewniania powtarzalności wyników, dlatego tak istotne jest ich odpowiednie przygotowanie i kontrola. Jednym z działań wykonywanych w tym zakresie jest wzorcowanie i kalibrowanie przyrządów pomiarowych, które pozwala określić czy urządzenie działa prawidłowo i jakie ewentualne odchylenia mogą występować w uzyskiwanych wynikach.
W praktyce oznacza to porównywanie wskazań przyrządu z wartościami odniesienia uzyskanymi z urządzeń o znanej dokładności, co daje możliwość ocenę jego przydatności w dalszych pomiarach.
Różnica między wzorcowaniem i kalibrowaniem często bywa mylona, a natomiast są to dwa odrębne pojęcia. Wzorcowanie to proces polegający na odniesieniu wskazań urządzenia do wartości wzorca o określonej klasie dokładności i dokumentowaniu uzyskanych rezultatów bez ingerencji w samo urządzenie. Kalibrowanie natomiast obejmuje sposobność wprowadzenia regulacji w przyrządzie, ażeby wskazania były zgodne z wartościami odniesienia. Oznacza to, że wzorcowanie daje możliwość jedynie stwierdzić dokładność przyrządu, a kalibrowanie umożliwiw dodatku jego korektę. Oba procesy są stosowane w współzależności od potrzeb użytkownika, wymagań normatywnych albo specyfiki danej branży.
Znaczenie działań takich jak wzorcowanie i kalibrowanie ma szczególne miejsce w obszarach, gdzie precyzja pomiarów jest kluczowa, np w medycynie, lotnictwie, energetyce czy produkcji elementów mechanicznych. Wręcz niewielkie odchylenia w pomiarach mogą wpływać na przebieg procesów technologicznych albo na bezpieczeństwo użytkowania danego produktu. Z tego względu regularne sprawdzanie przyrządów pomiarowych daje możliwość uniknąć błędów wynikających z ich zużycia, starzenia się podzespołów czy wpływu czynników umieszczonych na zewnątrz, takich jak temperatura czy wilgotność. W niektórych dziedzinach wymagane jest prowadzenie dokumentacji potwierdzającej wykonanie wzorcowania, co stanowi podstawę do audytów i sprawdzeniu jakości.
W praktyce procesy związane z przygotowaniem i kontrolą urządzeń pomiarowych obejmują zarówno łatwe narzędzia, takie jak suwmiarki czy manometry, jak i bardziej trudne aparaty elektroniczne, w tym analizatory czy systemy automatyczne. Zakres i częstotliwość wzorcowania oraz kalibrowania zależy od wymogów technicznych, rodzaju użycia oraz intensywności użytkowania sprzętu. Warto zauważyć, że choć oba procesy mają wspólny cel związany z dużą uwagą pomiarów, to ich przebieg i skutki są różnorodne, a ich odpowiednie przeanalizowanie ma znaczenie dla utrzymania właściwego poziomu testom jakości w różnorakich dziedzinach działalności człowieka.
Polecam: świadectwo kalibracji temperatury do dokumentacji.
